Jak pokonać barierę językową?

Podczas lekcji języka polskiego jako obcego bardzo dużo czasu i energii poświęcamy na walkę z czymś, czego nie widać i co fizycznie nie istnieje, ale przeszkadza, a czasami uniemożliwia posługiwanie się językiem obcym. To coś u każdej osoby jest inne, ale większość uczących się języka polskiego mówi, że natrafia na barierę językową. I o tym zjawisku będzie ten wpis.

Dlaczego tak trudno mówić po polsku?

Mam dwie wiadomości złą i dobrą. Zacznę od złej, ale druga w kolejności będzie dobra. Nie zdradzę Ci złotej recepty na pokonanie bariery językowej w pięć minut, w tydzień, w miesiąc. Nie znam takiej cudownej metody, ponieważ jej nie ma. Po pierwsze jest to sprawa indywidualna, a po drugie wymaga czasu i pracy.

A teraz już ta dobra wiadomość. Mam zamiar przedstawić Ci kilka praktycznych porad, które pozwolą stopniowo przesuwać tę znienawidzoną barierę. Może z czasem uda Ci się ją trochę zniszczyć lub lekko zdemontować, a może w końcu runie i zgnije lub zardzewieje (zależy z czego była zrobiona zwizualizowana przez Ciebie bariera).

W tym miejscu jeszcze raz lojalnie Cię uprzedzam, to będzie wymagać pracy i regularności.

Jakie mogą być przyczyny powstawania bariery językowej?

• wrodzona nieśmiałość,
• niska samoocena,
• nie bardzo lubię mówić,
• mały zasób słów,
• obawa przed popełnieniem błędu,
• brak praktyki,
• myślenie i tłumaczenie wszystkiego na swój własny język,
• wydarzyło się coś, co spowodowało traumę.

Wydaje się, iż mimo tego, że przyczyny problemów z mówieniem w języku obcym, są sprawą dość indywidualną, recepta na ten problem może być taka sama dla każdego. Nawet jeśli uniwersalne rozwiązania budzą Twoje wątpliwości, przeczytaj do końca. To co chcę Ci pokazać, jest uniwersalnym rozwiązanie, ale kiedy się z nim zapoznasz, zobaczysz, że jest to propozycja bardzo spersonalizowana.

Jak pokonać barierę utrudniającą mówienie po polsku?

Kiedy ktoś mnie pyta o to, co jest najważniejsze w nauce języka obcego, od jakiegoś czasu, wiem, co odpowiedzieć. Najważniejsza jest regularność. A po drugie praktyka.

No tak, ale jeśli przy próbie komunikowania się w języku polskim, Ty odczuwasz dyskomfort, czujesz, że coś Cię blokuje, to ja nie będę Cię od razu zmuszać do praktyki rozumianej jako rozmowa z drugą osobą. Prawdopodobnie czujesz, że powinieneś to robić, może nawet próbujesz, ale bariera ciągle jest problemem.

W takim razie zacznijmy od regularności, a na praktykę przyjdzie czas.

Nasi kursanci narzekają na to, że brakuje im słów lub mają problemy z gramatyką i nie wiedzą, jak to, o czym pomyśleli, powiedzieć po polsku. Czasami usilnie próbują powiedzieć coś dokładnie tak samo, jak powiedzieliby to w swoim języku. Co pomaga w takiej sytuacji? Regularny kontakt z językiem polskim. Codziennie!

Podejrzewam, że albo się teraz śmiejesz, albo już się na mnie zdenerwowałeś. Ale spokojnie, nie chodzi mi o to, żebyś zapisywał się na intensywny kurs języka polskiego, albo kupował codziennie lekcje indywidualne. Po pierwsze to kosztuje, a po drugie nie masz na to czasu. Wiem o tym doskonale.

To, do czego chcę się przekonać, nie wymaga zbyt dużo czasu i może być zupełnie darmowe. A jeśli przeraziło Cię słowo „codziennie”, to też możemy pójść na małe ustępstwo. Niech to będzie przynajmniej 5-6 razy w tygodniu, ale rzadziej już nie!

Jak może wyglądać taki codzienny kontakt z językiem? Możesz nauczyć się kilku słówek, przeczytać fragment książki lub wpis na interesującym Cię blogu, posłuchać podcastu, obejrzeć odcinek serialu, zrobić ćwiczenie lub kilka ćwiczeń gramatycznych. Możesz też porozmawiać z kimś po polsku przez kilkanaście minut, a jeśli to zbyt trudne lub niemożliwe, spróbuj poćwiczyć mówienie samodzielnie.

Codzienny kontakt z językiem polskim

Oto kilka propozycji:

• naucz się 5-10 nowych słówek

Nie przesadzaj! Tyle wystarczy. Pamiętaj, że słówka będzie trzeba powtarzać w następnych dniach, ponieważ nie od razu wszystkie zapamiętasz. Ja zapisuję słówka w kalendarzu i codziennie staram się powtarzać słówka z ostatnich siedmiu dni.

• czytaj po polsku

Przeczytaj chociaż jedną stronę książki dziennie. Możesz też przeczytać wpis na blogu lub artykuł w gazecie. O czytaniu w języku obcym przeczytasz tutaj.

• słuchaj po polsku

Zastanówmy się, jak dziecko uczy się języka. Na początku nie jest w stanie mówić, ale słucha. W pewnym momencie wiemy już, że słyszy i rozumie, o czym świadczą jego właściwe reakcje. W końcu zaczyna mówić pojedyncze słowa, a potem już tylko więcej i więcej.

Wiem, że nie jesteś dzieckiem, ale Ty też powinieneś słuchać. Słuchanie można połączyć z inną czynnością (jazda samochodem, gotowanie, prasowanie), więc nie jest zbyt czasochłonne. Tutaj możesz przeczytać o słuchaniu po polsku.

• oglądaj seriale lub filmy po polsku

Lubisz oglądać filmy i seriale, zapewniam Cię, że znajdziesz wiele ciekawych propozycji polskich produkcji.

• ćwicz gramatykę

Ćwiczenia gramatyczne czasami uważane są za nudne, ale z drugiej strony nasi kursanci proszą nas o nie i je wykonują. Ćwiczenia pomagają usystematyzować pewne struktury językowe. Proponuję kupić książkę z ćwiczeniami i rozwiązywać codziennie jedno lub kilka ćwiczeń.

• rozmawiaj przez 20-30 minut po polsku

Wiem, że to może być trudne, bo odczuwasz blokadę. Może nie masz z kim rozmawiać, ale jeśli to tylko możliwe, wprowadź ten nawyk do swojej codzienności.

• mów po polsku, kiedy nikogo nie ma

Mów po polsku, kiedy jesteś sam (najlepiej na głos), ale może być także w myślach. Możesz mówić do siebie, do psa, do kota lub do kwiatów (te ostatnie podobno to lubią). Dobrze mówi się także prowadząc samochód. Mów, o tym, co właśnie zrobiłeś, co teraz robisz i co zamierzasz zrobić za chwilę.

Jeśli naprawę nie masz wyobraźni lub bardzo boisz się, że popełnisz błędy i je zapamiętasz, wysłuchaj fragmentu tekstu i po chwili go powtórz.

• zapisz się na lekcje języka polskiego

Opisane wyżej formy kontaktu z językiem polskim były darmowe lub wymagały niewielkich nakładów finansowych (kupienia książki). Lekcje to już jest pewien wydatek, ale jeśli się zdecydujesz, mogą się one odbywać nawet raz w tygodniu. Informacje na ten temat znajdziesz tutaj.

Jeśli masz inny pomysł, możesz napisać nam w komentarzu, jaką formę kontaktu z językiem polskim proponujesz.

Na koniec jeszcze dwie sprawy. Podaliśmy kilka propozycji, które można ze sobą dowolnie łączyć. W poniedziałki możesz robić ćwiczenia gramatyczne, we wtorki słuchać podcastu, a środy oglądać serial. Drugą ważną rzeczą jest to, że na początku pewnie pójdzie dobrze, ale żeby wyrobić sobie nawyk codziennego kontaktu z językiem polskim, potrzeba czasu. Niestety czasami szybko się nudzimy i zaczynamy sobie odpuszczać. Dlatego dobrze rozliczać się ze swoich działań związanych z językiem polskim. Zapisz codziennie wieczorem w kalendarzu, co dzisiaj zrobiłeś.

Powodzenia! 

[Autorką wpisu jest Ewa Woźniczka-Wawryków, lektorka języka polskiego dla obcokrajowców, założycielka i właścicielka polskiDOSKONALE - szkoły online języka polskiego]