Uczymy się języka polskiego na błędach

Większości osób błąd kojarzy się bardzo negatywnie. Dla wielu z nas błąd to coś złego, czego nie należy popełniać. Jednak uczenie się nowych rzeczy niesie za sobą za sobą ryzyko popełnienia błędu. Ten wpis będzie o tym, jak błędy służą nauce języka polskiego jako obcego.

Mamy najwięcej błędów na Instagramie!

Od jakiegoś czasu kolekcjonuję błędy. Mam na myśli to, że zapisuję wypowiedzi z błędami. Głównie są to wypowiedzi obcokrajowców. Mam to szczęście, że mam dostęp do takich materiałów. 

Skąd je biorę? W polskiDOSKONALE prowadzę zajęcia online. Podczas zajęć zawsze robię notatki, ponieważ zapisuję ważne informacje o przebiegu zajęć. Jeśli coś wymaga powtórzenie lub kursant, prosi o przygotowanie czegoś, co akurat jest mu potrzebne, notuję. Zapisuję różne informacje, często także wypowiedzi z błędami.

Drugim źródłem są prace pisemne naszych kursantów. Najwięcej takich prac sprawdzam tuż przed egzaminem. 

W polskiDOSKONALE zajmujemy się także korektą tekstów pisanych przez cudzoziemców.

Zwykle pytam, czy mogę wykorzystać i upublicznić taki błąd. Natomiast jeśli jest to coś, co można usłyszeć często i od różnych osób, wpisuję bez pytania. Zazwyczaj nie jest to dokładnie przepisana wypowiedź, ale w jakiś sposób zmieniona. Chodzi o to, żeby pokazać typ błędu, ale nie upubliczniać żadnych ważnych  informacji. 

Na Instagramie pokazujemy dwie wersje zdania. Pierwsza jest z błędem, który przekreślamy na czerwono, druga już bez błędu z poprawną formą oznaczoną zielonym kolorem. Zobaczcie sami https://www.instagram.com/polskidoskonale/.

Jak uczymy się na błędach?

Przygotowując materiały do lekcji i kursów online, często bazujemy na zebranych wypowiedziach z typowymi i częstymi błędami. Nasi kursanci, ucząc się, wykonują zadania polegające na poprawianiu błędów, odróżnianiu poprawnych wypowiedzi od tych, które nie są poprawne.

Jakie są z tego korzyści?

• Wyczulenie na typowe błędy.
• Nauka przede wszystkim tego, czego nie umiemy.
• Przełamywanie bariery językowej, ponieważ błąd zawsze można poprawić.
• Fajna zabawa.
• Często temat do dyskusji o różnicach między językami.

10 bardzo częstych błędów językowych popełnianych przez cudzoziemców

Nie znam, jak to zrobić.

Nie wiem, jak to zrobić.

Chodzi o tym.

Chodzi o to.

Internet nie był jeszcze popularnym.

Internet nie był jeszcze popularny.

Pracuję architektem.

Jestem architektem.

Ja był / była wczoraj w tej nowej restauracji.

Byłem / Byłam w tej nowej restauracji.

Co się stało temu sportowcu?

Co się stało temu sportowcowi?

Polaki tak nie mówią.

Polacy tak nie mówią.

W sklepie byli pomidory.

W sklepie były pomidory.

Są dużo krajów, które chcę zobaczyć.

Jest dużo krajów, które chcę odwiedzić.

Tam jest interesujący muzeum.

Tam jest interesujące muzeum.

Jak przebiega proces?

Uczenie się nowych rzeczy polega na przejściu przez 4 etapy:

• Nieświadoma niekompetencja – kiedy nie wiesz, że czegoś nie umiesz, np. nie wiesz, że popełniasz błąd.
• Świadoma niekompetencja – kiedy już wiesz, że czegoś nie umiesz.
• Świadoma kompetencja – umiesz coś robić, ale robienie tego wymaga od Ciebie koncentracji i uwagi.
• Nieświadoma kompetencja – wykonujesz jakąś czynność automatycznie.

Osoby, które znają język rosyjski często popełniają pewien typ błędów. W języku rosyjskim czas przeszły jest podobny do polskiego, ale ma mniej form niż czas przeszły w języku polskim.

Po polsku nie możemy powiedzieć: ja był albo ja była, powiemy byłem / byłam.

Na początku ucząca się polskiego osoba nie wie jeszcze, że jest taka różnica, że jedyną poprawną formą jest byłem / byłam.

Po pewnym czasie nauki lub pobytu w Polsce zauważa, że popełnia błąd. Na początku zwykle nie do końca wie, jak go poprawić.

Następnie uczy się reguł gramatycznych dotyczących czasu przeszłego, ale ich stosowanie wymaga od niej uwagi. Czasem też zdarza się o nich zapomnieć.

Po jakimś czasie dzięki ćwiczeniom lub częstemu kontaktowi z językiem, stosowanie reguł staje się automatyczne i nie wymaga większej uwagi.

Na tym opieramy naszą metodę w polskiDoskonale. 

Naszym zadaniem jest pomóc zobaczyć, że przez różnice pomiędzy językami czasami popełnia się błędy. Następnie pomagamy zrozumieć poprawne struktury, nauczyć się ich. Jak się pewnie domyślasz kolejny krok to porcja ćwiczeń, które po pewnym czasie pomagają zautomatyzować używanie nowych struktur językowych. Oczywiście później co jakiś czas wracamy to materiału, który już został przyswojony.

[Autorką wpisu jest Ewa Woźniczka-Wawryków, lektorka języka polskiego dla obcokrajowców, założycielka i właścicielka polskiDOSKONALE - szkoły online języka polskiego]